بیماری اسهال، اصول تغذیه و محدودیت‌های تغذیه‌ای
اسهال عارضه‌ای است که به دنبال یک اختلال زمینه‌ای ایجاد می‌شود. از آنجائی که در اسهال غذا با سرعت غیر طبیعی از روده عبور می‌کند در نتیجه فرصتی برای جذب آب و هضم و جذب کامل مواد غذایی وجود ندارد. بنابراین سبب تخلیه مکرر مدفوع آبکی و از دست دادن مقادیر زیادی آب و املاح می‌گردد.
اقدامات تغذیه‌ای لازم:
1) تأمین مایعات و املاح از دست رفته توسط محلول‌های خوراکی و یا به صورت وریدی در افرادی که قادر به تغذیه از راه دهان نیستند.
در شیر خواران تغذیه باشیر مادر ادامه یابد؛ چرا که سبب تأمین آب وانرژی واملاح کافی برای نوزاد می‌گردد. در نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می‌شوند می‌توان به مدت 24 ساعت شیر را به مقدار 50% رقیق کرده و به جای آن از محلول‌هایORSجهت تأمین مایعات و الکترولیت‌ها استفاده کرد.
استفاده ازORSدر بیمارانی که از طریق لوله غذا دریافت می‌کنند ضروری است.
2) پس ازتسکین اولیه بیمار (بعداز 12 ساعت) رژیم غذایی که حداقل باقیمانده را در روده بجای می‌گذارد کم فیبر و غنی از انرژی و پروتئین باشد، آغاز می‌شود. غذا باید در وعده‌های متعدد و با حجم کم به بیمار داده شود.
این دستور غذایی شامل:
- کربوهیدرات‌های پیچیده نظیر کته، نان سوخاری، بیسکویت‌های ساده و بدون کرم و سبوس و پوره سیب زمینی
- مواد غذایی حاوی فیبرهای محلول؛ پوره موز، سیب خام یاپخته، دانه به
- محصولات لبنی تخمیری مانند ماست، پنیرهای ساده کم چرب، دوغ‌های بدون گاز
- مواد غذایی غنی از پروتئین مانند آبگوشت ساده کم چرب، گوشت ماهیچه و انواع گوشت‌های بدون چربی آب پز یا کبابی
- چای رقیق
3) پس از بهبودی نسبی می‌توان پوره سبزیجات و سبزیجات پخته را به تدریج وارد برنامه غذایی نمود.
4) مکمل‌های ویتامین بخصوص ویتامین ث و ب 1 (ویتامین‌های محلول در چربی در موارد اسهال چرب) املاح از جمله آهن بخصوص در اسهال خونی، روی، منیزیم و کلسیم سبب بهبود وضعیت سوخت وساز بدن می‌شود.
مواد غذایی که باید محدود شوند:
1) شیر بخصوص در افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند.
2) سبزیجات خام، آرد ونان های سبوس دار به دلیل وجود فیبرهای نامحلول
3) انواع حبوبات به دلیل وجود کربوهیدرات‌های مقاوم
4) آب میوه‌ها
5) قهوه و نوشابه‌های گازدار به دلیل وجود کافئین
6) مواد غذایی پر چرب وسنگین
7) قندهای ساده مانند: قند و شکر، عسل، مربا، شربت‌ها، تنقلات شیرین و...
منابع:
1)راهنمای رژیم درمانی انجمن تغدیه ایران (اتا)، فریبا شیخ، ویرایش 2-1385-صص 157-165
2)ketlin M & Krouse s. Food Nutrition & Diet therapy. 2004, PP 709-11
هر کس غذای افزون از اندازه بخورد این غذا او را سودی نمی‌رساند و می‌رساند، و هر کس به اندازه بردارد، این غذا او را تغذیه می‌کند و سود می‌رساند. آب نیز چنین است. روش پسندیده برای تو آن است که از انواع غذا، در فصل ویژه آن بهره بگیری.
دانش نامه احادیث پزشکی، ص 398
اقدامات تغذیه‌ای لازم هنگام اسهال